Tel. +41 58 465 73 44 | fnoffice@nb.admin.ch
Principis per copiaturas e restauraziuns
La Fonoteca naziunala svizra realisescha, per scopos d'archivaziun e documentaziun, copias da segirezza e da lavur da portatuns ch'èn en in stadi precar o che vegnan dumandads da clients. Sch'il temp ed ils mezs permettan, vegnan fatgas copias da segirezza da mintga portatun original. Questa copia vegn magasinada en in lieu separà.
La copiatura
Discs 78 1/min (gumma-lac, acetat, euv)
Ils discs vegnan l'emprim nettegiads, sch'il stadi da conservaziun permetta quai. Il stadi da conservaziun dals materials, il tip dal disc ed il numer d'exemplars ch'èn da tractar determineschan la schelta dal procediment da nettegiar. Igl èn a disposiziun dus apparaturas Keith Monks per lavar cun barschun singuls discs ed ina apparatura ad ultrasuns per il tractament simultan da plirs discs. En il decurs da quest emprim tractament vegn l'emballadi original dals discs, che sa chatta savens en in nausch stadi, substituì cun ina busta da palpiri senza ni acids ni polietilens e cun ina cuvertina da chartun.
Tut ils materials che vegnan en contact cun ils discs, cumprais ils liquids per il nettegiament, èn vegnids examinads e tschernids cun prudientscha da la Fonoteca e lura vegnids testads da l'EMPA per certifitgar lur confurmitad per in'archivaziun a lung term.
Suenter la fasa da nettegiament, rivan ils discs en il studio audio nua ch'els vegnan examinads cun il microscop per pudair analisar las dimensiuns e la furma da las crennas e verifitgar il stadi fisic da la surfatscha. Questas mesiraziuns e verificaziuns permettan la schelta da la guglia da lectura la pli adattada. Las indicaziuns da l'etichetta (marca, numer d'ordinaziun e matriza) permettan da giustar correctamain l'egualisaziun e la spertadad da rotaziun. Sco ultim pass, en cas difficils, pon ins optimar la geometria dal bratsch da lectura per avair in resultat anc meglier.
Il signal dal giradiscs vegn convertì d'analog a digital e "nivellà" per garantir ina meglra dinamica ed ina relaziun optimala tranter signal e disturbis. Il signal digital è registrà sin ina datoteca WAV dad auta resoluziun. Questas datotecas cuntegnan sulettamain quai ch'è vegnì extract d'in singul document (disc u set da discs) e vegnan consideradas sco "copias d'archiv" d'emprima generaziun. Mintga copiatura o elavuraziun successiva vegn a derivar da questa copia.
Tut las fasas da lavur e tut ils indrizs utilisads e las regulaziuns fatgas vegnan documentads per pudair reconstruir exactamain era en futur il process da copiatura. Il temp necessari per copiar in disc 78 1/min cumporta circa 4 giadas la durada cumplessiva dal disc: in media vegn ins damai a duvrar, considerond ina durada da quatter minutas per mintga vart, 32 minutas lavur.
Plattas grondas (LP, singles, singles grondas, euv.)
Il procediment da copiatura e restauraziun sumeglia a quel descrit survart per ils discs 78 1/min, el è dentant pli simpel. Las plattas grondas pon vegnir nettegiadas senza excepziuns e per restaurar l'emballadi ston ins mo substituir las bustinas internas; quellas externas cuntegnan savens infurmaziuns preziusas sur dal portatuns. La guglia da lectura, l'egualisaziun e la spertadad da rotaziun èn standardisadas. Il temp necessari per la copiatura correspunda en general al dubel da la durada cumplessiva da la platta.
Bindels analogs (cassettas da tut tip, bobinas)
Mintga bindel sonor vegn l'emprim examinà e testà fisicamain. Sch'el è fitg malnet e/u fragil vegn el tractà cun in liquid lubrifitgant. Lura vegn il bindel spulà vinavant ed enavos per facilitar la copiatura. En in pass successiv vegnan determinadas las configuraziuns dals chanals, l'egualisaziun e la spertadad da reproducziun. Per pudair tractar mintga tip da bindel ston ins avair a disposiziun differentas apparaturas da reproducziuns cun caracteristicas mecanicas ed electronicas fitg variadas. Cura ch'ins ha tschernì l'apparatura la pli adattada ed effectuà las regulaziuns, vegn il bindel legì ed il signal vegn convertì dad analog a digital. Sch'i fa da basegn vegnan ils bindels spulads sin novas bobinas, fatgas d'in material che na sa chargia betg electrostaticamain ed adattà per l'archivaziun. Ils proxims pass da lavur e la durada da lavur correspundan a quels descrits per las plattas lungas, quai vul dir ch'il temp da lavur e dubel uschè lung sco la durada dals bindels. En cas difficils po il temp da lavur sa multiplitgar considerablamain.
Discs optics (CD, DVD, euv.)
Ils discs vegnan examinads ad egl e, sch'i fa da basegn, nettegiads cun in sdratsch lom. En cas particulars vegn utilisada ina maschaida d'aua ed isopropanol per nettegiar la surfatscha. Il disc vegni copià directamain en furma digitala sin ina seria da datotecas WAV. Quest passagi direct garantescha il mantegniment exact da las infurmaziuns e na dovra betg bler temp da lavur. Per evitar sbagls da quantisaziun tras convertiders digitals durant la copiatura vegnan tut ils documents digitals mantegnids en lur format original.
Auters formats digitals (Mini-Disc, cassettas DAT, euv.)
Tals portatuns na dovran normalmain nagin mantegniment fisic e pon vegnir legids directamain. Era qua vegn la diffusiun realisada mo digitalmain.
Remartgas
Cura che la Fonoteca naziunala svizra ha cumenzà sias activitads, è vegnida schelta per las copias da segirezza la cassetta DAT, ch'era apaina vegnida sin il martgà professiunal.Las cassettas DAT vegnan testadas regularmain da noss tecnichers ed èn fin oz da grond'impurtanza en il sectur da las copias da segirtad. En il 2007 è dentant la cassetta DAT sparida dal martgà, quai ch'è gia succedì cun auters formats. Perquai han ins stuì sviluppar novas soluziuns.
Dal 2005 avain nus introducì in nov sistem d'arcunaziun da massa che ha remplazzà las cassettas DAT. Ils avantatgs d'ina tala soluziun èn multifars. Nus vulain menziunar mo intgins dals pli evidents: cun l'arcunaziun da massa èsi pussibel da magasinar sco datoteca mintga format d'origin; plirs utilisaders pon lavurar contemporanamain vi dal medem document, era online; i vegn ad esser pli simpel da planisar e garantir la conservaziun da las infurmaziuns sur onns, gia ch'ils meds informatics faciliteschan enorm las operaziuns da migraziun dal cuntegn dal sistem in auters formats, ch'èn necessarias causa l'evoluziun tecnica.
Las restauraziuns
Il process da basa per la restauraziun d'in portatun è quasi identica per mintga tip da portatun. En in'emprima fasa ston ins tadlar il document per definir las intervenziuns necessarias las pli evidentas. Lura fan ins ina copia d'auta definiziun en in sistem informatic ed in'analisa spectroscopica. I dat intgins moduls (semi-)automatics che vegnan duvrads per la reducziun u la suppressiun da disturbis cumins: i sa tracta da moduls numnads declicker, cecrackler, euv. Autras intervenziuns ston ins far manualmain, per exempel la suppressiun da schuschuris tras tagl u la cumpressiun/expansiun betg lineara dal sun e la filtraziun cun egualisants da differents tips. Las intervenziuns manualas dependan dal tecnicist e dal client e pon basegnar in temp da lavur fin a 60 giadas la durada da la registraziun (per exempel dovran ins fin ad in'ura per curreger ina minuta registrada).
La Fonoteca naziunala svizra resta fidaivla a ses mandat era sch'i sa tracta da realisar lavurs cun finamiras commerzialas. Il principi fundamental sin il qual sa basa sia lavur è: l'extracziun dal meglier sun pussibel dal portatun grazia al diever da l'apparatura da reproducziun la pli adattada, ina lavur successiva per reconstruir in sun ch'è il pli fidaivel pussibel a l'execuziun originala. Tut auter tip d'intervenziun è pussibel, na fa dentant betg part da las incumbensas da la Fonoteca naziunala svizra.
La Fonoteca naziunala svizra fa part da la Biblioteca naziunala svizra
© Fonoteca naziunala svizra. Tut ils dretgs d'autur da questa publicaziun èn reservads a la Fonoteca naziunala svizra, Lugano.
L'adiever commerzial è scumandà. Ils cuntegns publitgads electronicamain èn suttaposts a la medema reglamentaziun ch'è en vigur per ils texts stampads (LDA).
Per infurmaziuns areguard il copyright e las normas da citaziun vair: www.fonoteca.ch/copyright_rm.htm
URL: